بازگشت تعادل قیمتی به بازار با عرضه پرتیراژ در بورس-امیرعلی امیر باقری، کارشناس بازار سرمایهامیرعلی امیر باقری، کارشناس بازار سرمایه
عرضه خودرو در بورس کالا به معنای ایجاد شفافیت در مبادلات این صنعت و کشف قیمت براساس نظر بازار و عرضه و تقاضاست. تجربه اثبات کرده است؛ قیمتی که از دل عرضه و تقاضا حاصل می‌شود، بهترین، معقول‌ترین و سالم‌ترین شیوه است. درخصوص بازار خودرو چند نکته حائز اهمیت است که مهم‌ترین آنها، اختلاف قیمت و شکاف قیمتی بین قیمت بازار و کارخانه است که عمدتا این سود به جیب دلالان واریز می‌شد. به دلیل نبود شفافیتی مانند سازوکار بورس، همواره ابهام‌هایی در خصوص روند معاملات و تخصیص خودروها وجود داشت. بنابراین سهامداران شرکت‌های خودروسازی همیشه به این امر معترض بوده و معتقد بودند سودی که فقط باید به کارخانه و جیب سهامدار برگردد و در تولید سرمایه‌گذاری شده و صرف توسعه محصول شود، عمدتا به جیب دلال‌ها و واسطه ها سرازیر می‌شود. در این بین؛ راهکار معقول و شفاف، عرضه خودرو در بورس کالا بود. چراکه عمدتا بورس فضایی برای کشف قیمت منصفانه همراه با شفافیت و کارآیی است و این سه گزاره، حلقه‌های مفقوده شبکه توزیع با شرایط حاضر در بازار خودرو هستند. بنابراین عرضه خودرو در بورس کالا همراه با قیمت رقابتی که بازار تعیین می‌کند و انتظار فعالان بازار، صنعت، تولیدکننده و مصرف‌کننده در آن منعکس شده باشد، بهترین شیوه خواهد بود که هم حقوق مصرف‌کننده و هم تولیدکننده و سهامدار در آن رعایت شده است و خیل عظیمی از اعتراضات را از بین می‌برد. درخصوص کالاهای مشابه هم شاهد بودیم که قبل از ورود آنها به بورس کالا، فضای دلالی و رانت در آنها وجود داشت، اما بعد از ورودشان به تابلوی بورس کالا این فضا از رانت پاک شد و سودی که به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رفت به بدنه کارخانه و تولید بازگشت. تجربه جهانی هم نشان می‌دهد؛ زنجیره تامین در کالاهای اساسی به این نتیجه رسیده که بهترین مسیر توزیع از بازار می گذرد و اقتصاد بازار اقتصادی است که بر تمام قیمت‌گذاری‌های دستوری خود را غالب خواهد کرد. پس چه بهتر که شرکت‌ها و نهادهای قیمت‌گذار از همان ابتدا به اقتصاد بازار روی بیاورند و به‌جای مقابله، با آن همراه شوند، سیاست‌گزاری کنند و بتوانند از فرصت‌های لازم استفاده کنند. اگر خودرو در حجم و تیتراژ بالا در بورس عرضه شود، تعادل قیمتی را به این فضا برمی‌گرداند و از سوی دیگر؛ با کمرنگ کردن فضای سرمایه‌گذاری و بازگشت دیدگاه مصرفی به‌جای دیگاه سرمایه‌گذاری به خودرو، فرصت سفته‌بازی از افرادی که بدون هیچ‌گونه زحمتی از فاصله قیمت‌های کارخانه و آزاد سودهای بالا به جیب می‌زدند، سلب می‌شود و معاملات بازار خودرو از یک فضای دلالی و کسب سود بدون ریسک به فضای سرمایه‌گذاری حساب‌شده و معقول و اقتصادی هدایت می‌شود.
به گزارش «اخبار خودرو»،عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شده و براساس گزارش‌ها نتایج مثبتی داشته است. هرچند عرضه خودروها در شرایط فعلی بسیار اندک و محدود است، اما توانسته قیمت‌گذاری جدیدی را به وجود بیاورد و برای بازار خط و نشان بکشد. در این میان، بسیاری کارشناسان معتقدند باید با عرضه خودروهای بیشتر در تیراژ بالا عیار عرضه در این بازار را شناخت. اما به‌هرحال تاکنون قیمت خودروها در بورس ۱۰ تا ۲۰درصد از بازار پایین‌تر بوده است و این امید وجود دارد با افزایش عرضه و ایجاد تعادل، قیمت‌ها تعدیل بیشتری هم داشته باشند. اما تفاوت خرید خودرو از بورس کالا تنها به واریز مابه‌التفاوت قیمت پایه و قیمت نهایی به جیب خودروساز و حذف دلال ختم نمی‌شود و مزیت‌های دیگری هم وجود دارد که این مزیت‌ها مختص خریدار است. با خرید از بورس کالا تضمین تحویل به‌موقع از سوی خودروساز به مشتری و همچنین تضمین کیفیت و نبود مشکل فنی از سوی بورس کالا هم داده می‌شود. به‌نظر می‌رسد خرید خودرو از بازار یا کارخانه و خرید از بورس کالا تفاوت‌های بسیاری دارد.
پیش از این گفته می‌شد سازوکار عرضه خودرو در بورس کالا و زیرساخت‌های آن فراهم نیستند. اما باید تاکید کرد؛ زیرساخت‌های معاملاتی برای عرضه خودرو در بورس کالا فراهم است. یعنی هروقت خودروها عرضه شده، هیچ مشکل زیرساختی و معاملاتی نداشته است. اتفاقا باید این سوال پرسیده شود که چرا سامانه وزارت صمت دچار مشکل شده است؟ نکته مهم درخصوص عرضه خودرو در بورس کالا این است که می‌تواند دلالی در بازار را از بین ببرد و پولی را که قرار است به جیب دلالان برود به سمت تولیدکننده ببرد. با عرضه خودرو در بورس دلال‌ها حذف می‌شوند و می‌دانیم چه کسی خودرو را خریداری کرده است. برای سهامداران هم اتفاق خوبی خواهد بود. اما این‌که؛ چرا تعداد متقاضیان برای خودرو در بورس کالا کم است را باید در حاشیه سود دنبال کرد. وقتی قیمت هایما در کارخانه ۷۰۰میلیون و در بازار آزاد بیش از یک‌میلیارد تومان بود، این اختلاف قیمت باعث ورود چندمیلیون متقاضی به صف خرید این خودرو می‌شد. اما حالا که بازار رقابتی شده و حاشیه سود نیز کمتر شده است، مصرف‌کننده واقعی به سمت خرید خودرو می‌آید. این اتفاق بسیار خوبی است که تعداد متقاضیان خودرو در بورس کالا به‌شدت کم شده است. حداقل مزیتی که بورس کالا برای عرضه خودرو داشت، این است که خودرو به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رسد. یک مزیت دیگر خرید خودرو از بورس کالا بحث تضمین تحویل خودرو ۳ماه بعد از خرید است. یعنی بورس کالا ضمانت‌هایی را از خودروساز دریافت می‌کند که مطابق آن ضمانت خودروساز مکلف است که در زمان مقرر خودرو را به دست مشتری برساند. همچنین توپ تضمین اصالت خودرو، کیفیت و این‌که خودرو مشکل فنی نداشته باشد، همه به زمین بورس کالا می‌افتد و از این جهت یک‌سری مزیت‌ها برای مصرف‌کننده وجود خواهد داشت.