از آنجا که باتری مهم‌ترین بخش موتورسیکلت برقی است و هزینه‌های بسیاری برای مالک موتورسیکلت برقی خواهد داشت، در این زمینه چه‌برنامه‌ای دارید؟
همان‌طور که بیان کردم، نکته مهم در تولید موتورسیکلت برقی باتری آن است. زیرا درنهایت قیمت باتری است که قیمت موتورسیکلت برقی را افزایش می‌دهد. بنابراین طرح بسیار نوینی را تدوین کردیم که با راه‌اندازی ایستگاه‌های سوآپ بتوانیم چالش‌های پیش‌روی باتری موتورسیکلت‌های برقی را برطرف کنیم. به‌بیان دیگر کارکرد جایگاه‌های سوآپ به‌این صورت است که باتری قابلیت این را داشته باشد که از محل خود خارج و مجدد شارژ شود. در این صورت دیگر نیازی نیست که خریدار موتورسیکلت برقی، قیمت باتری را پرداخت کند. در این حالت تنها نیاز است که مصرف‌کننده قیمت موتورسیکلت را پرداخت کند. در واقع مجموعه‌ای از ایستگاه‌های سوآپ را در سطح شهر ایجاد خواهیم کرد؛ برای این‌که کسانی که موتورسیکلت برقی دارند، وقتی که باتری به‌درصد خاصی از شارژ رسید، در آن محل باتری دشارژشده را از موتورسیکلت برقی خارج کرده و باتری شارژشده را جایگزین آن کنند و باتری دشارژشده را در جایگاه خود در این ایستگاه قرار دهند تا شارژ شود. این مساله سبب می‌شود خریدار موتورسیکلت برقی تنها هزینه شارژ را بپردازد.
آیا در داخل کشور دانش و توانایی طراحی و ساخت ایستگاه‌های سوآپ وجود دارد و این‌که آیا شرکت‌های‌دانش‌بنیان به‌این زمینه ورود کرده‌اند؟
بله؛ درواقع شرکت مپنا در این حوزه پیشگام شده است. طراحی اولیه توسط این شرکت صورت گرفته و توسعه آن نیز در این بخش در حال انجام است. با جلساتی که اخیرا در معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار شد، تمام شرکت‌های دانش‌بنیانی که در عرصه تولید موتورسیکلت برقی فعالیت دارند را دعوت کردیم. موضوع جلسه این بود که بتوانیم یک استاندارد ابعادی را برای باتری‌ها داشته باشیم که این استاندارد اجرا شود تا تمام باتری‌ها در ایستگاه‌های سوآپ، قابلیت تطبیق‌پذیری داشته باشند که این موضوع، نکته بسیار مهمی است.
جایگاه‌های سوآپ می‌تواند یک استارت‌آپ و کسب‌وکار بسیار خوبی را به‌وجود آورد. به‌عبارت دیگر دولت نیز باید حمایت خود را از کسانی که توسعه این ایستگاه را در نظر دارند؛ دریغ نکند. علاوه‌بر این، توسعه ایستگاه‌ها نیز باید در نظر گرفته شود. درواقع یک تعرفه برق خوب نیز برای آن وضع شود تا در زمینه راه‌اندازی جایگاه‌های سوآپ مشکلی به‌وجود نیاید. چراکه هم‌اکنون یک تعرفه برق دقیق برای ایستگاه شارژ نداریم و این موضوع کمک متولیان وزارت نیرو را می‌طلبد. از طرفی باید جایگاه‌های تعبیه‌شده و مکان استقرار آن‌ها نیز مشخص شود.
باتوجه به‌این‌که در ایستگاه‌های سوآپ، باتری دشارژ با شارژشده جایگزین می‌شود، آیا استانداردی برای این موضوع تدوین شده است؟
برای این‌که باتری‌ها در ایستگاه‌های سوآپ جایگزین هم شوند، باید دارای ابعاد و اندازه استاندارد باشند. یعنی هر تولیدکننده باتری که بخواهد در این بخش فعالیت کند، به‌این نکته باید توجه داشته باشد. زیرا هر نوع باتری در ایستگاه‌های سوآپ نمی‌تواند استفاده شود. بنابراین ما یک پیشنهاد اولیه را تدوین می‌کنیم تا بر اساس آن، ابعاد مشخصی برای تولید باتری‌های مورد استفاده در ایستگاه‌های سوآپ در نظر گرفته شود تا برای افرادی که در توسعه و فناوری تولید باتری‌های سوآپ فعالیت می‌کنند، یک استاندارد مشخص تدوین شده باشد؛ تا براساس آن پروسه تولید خود را ادامه دهند. درنهایت نمی‌توانیم ایستگاه‌های سوآپی داشته باشیم که باتری‌های تمام موتورها در آن قابلیت جابه‌جایی داشته باشند. بنابراین باید استاندارد ابعادی یکسانی وجود داشته باشد. امیدوارم که در این مسیر تمام متولیان حاضر در این عرصه کمک کنند تا فرآیند اجرای آن تسهیل شود. زیرا این مساله در کاهش چشمگیر آلودگی هوا بسیار تاثیرگذار است.
آیا ایستگاه‌های سوآپ الگوبرداری از طرح‌های خارجی است و از طرفی آیا در حال حاضر تولیدکننده ایرانی به‌تولید موتورسیکلت برقی ترغیب می‌شود؟
این طرح از طرح شرکت گوگورو که در تایلند انجام شده، الگوبرداری شده است. نکته اول این‌که این طرح یک مدل بیزنسی بسیار مناسب است؛ بنابراین می‌توان گفت یک الگوبرداری مناسب روی آن صورت گرفته است؛ اما لزوما مانند آن نیست و یک الگوی مناسب برای ماست. همچنین توانمندی تولید موتورسیکلت برقی را در کشور داریم. به‌عبارت دیگر عملا هیچ گلوگاه فناوری در تولید موتورسیکلت برقی وجود ندارد. نکته اصلی درواقع ساخت مدل اقتصادی موتورسیکلت برقی است. شاید این‌جا این سوال مطرح شود که این مهم چگونه شکل می‌گیرد؟ درپاسخ باید گفت زمانی که به‌یک موتورسیکلت‌ساز امتیازی داده شود یا تسهیلاتی برای آن‌ها قائل شویم، به‌سمت تولید این نوع موتورها حرکت می‌کنند. به‌بیان دیگر ما در قانون هوای پاک شرایطی را برای آن‌ها دیده‌ایم و البته مجموعه‌ای از محدودیت‌ها نیز در نظر گرفته شده است. به‌طور مثال به‌جای این‌که سه‌دستگاه موتورسیکلت فرسوده اسقاط شود، می‌تواند یک دستگاه موتورسیکلت برقی تولید شود و جای آن سه‌دستگاه موتورسیکلت فرسوده اسقاط را بگیرد. برای تولید هر موتورسیکلت یک قانون وجود دارد. اما متاسفانه برخی از افراد بدترین و ارزان‌قیمت‌ترین نمونه‌های موتورسیکلت برقی چینی را به‌بازار آورده‌اند. این مساله سبب می‌شود وجه موتورسیکلت برقی زیر سوال برود؛ چراکه هم‌اکنون نمونه‌های برقی در کشور وجود دارد که دارای باتری سرب-اسید هستند و توانایی لازم برای حرکت را ندارد و هیچ خریداری ترغیب به‌خرید آن نمی‌شود. بنابراین مساله مهم این است که قانون‌گذار چگونه برای این موضوع قانون‌گذاری می‌کند و چه‌نوع تسهیلاتی را در اختیار تولیدکننده و خریدار قرار می‌دهد تا مردم نیز به‌استفاده از موتورسیکلت برقی ترغیب شود. هم‌اکنون ما در این زمینه تولیدکنندگان خوبی داریم. اما لازم است با حمایت مناسب از مسیر ماده 12 قانون حمایت از تولید رقابت‌پذیر، توجه بیشتری به‌این تولیدکنندگان داشته باشیم. متاسفانه با وجود این‌که بارها از طریق روزنامه شما از متولیان این صنعت و صنایع دیگر درخواست کردیم؛ اما نه در زمینه اتوبوس برقی و نه در زمینه موتورسیکلت برقی، چیزی مصوب نشده و به‌نتیجه نرسیده است. تصویب این قانون و اجرایی شدن آن بسیار مهم است.
جامعه هدف این طرح چه‌بخش‌هایی خواهد بود؟
جامعه هدف این طرح نوین در گام نخست پیک‌های موتوری است. زیرا حمل‌ونقل کالا و بار را در دست دارند و با توجه به‌تعداد آن‌ها در کلانشهرها و آلودگی هوایی که بر این شهرها حاکم است، امید است که با این طرح بسیار مهم و نوین شاهد این موضوع باشیم که موتورسیکلت‌های برقی بیشتر و بهتر در کشور رشد کنند و توسعه یابند.
باتوجه به این مساله به‌نظر شما کدام منطقه در پایتخت برای اجرای این طرح پایلوت اولویت بیشتری دارد؟
منطقه‌ای که معمولا پیک‌های بیشتری دارد و این پیک‌ها هم به‌صورت حرفه‌ای کار حمل‌ونقل را انجام می‌دهند. به‌عنوان مثال بهتر است منطقه‌ای انتخاب شود که پیک‌های شاغل در آن، در همان منطقه هم ساکن باشند. این مساله سبب می‌شود هزینه تحقیقاتی طرح کاهش یابد و تعداد ایستگاه‌هایی که پایلوت می‌شوند کمتر شود. هم‌اکنون منطقه خاصی انتخاب نشده است. اما باید بررسی کنیم که کدام منطقه شهرداری تهران برای این کار مناسب‌تر است. معاونت حمل‌ونقل ترافیکی شهرداری ممکن است منطقه خاصی را پیشنهاد دهد که البته باید ویژگی‌هایی که مد نظر ماست، در آن منطقه وجود داشته باشد. همچنین محل مناسبی برای استقرار ایستگاه‌های سوآپ وجود داشته باشد. زیرا یکی از مسائل پیش روی ما همین مورد است. از طرفی ایمنی و امنیت این ایستگاه‌ها نیز بسیار مهم است.
هم‌اکنون بهترین مکان برای راه‌اندازی ایستگاه‌های سوآپ کجاست؟
یکی از طرح‌های پیشنهادی این بود که ایستگاه‌های سوآپ را در جایگاه‌های سوختی کشور مستقر کنیم که این طرح منتفی است. زیرا امکان‌پذیر نیست. چراکه ماهیت ایستگاه‌های سوآپ بر اساس جریان الکتریسیته است و جایگاه‌های سوختی کشور نیز دارای سوخت قابل اشتعال است و این دو پارامتر با یکدیگر همخوانی ندارند. بنابراین هم ایمنی و هم امنیت این جایگاه‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا تجهیزات ایستگاه‌های سوآپ گران‌قیمت و ارزشمند است و اگر جایی قرار گیرد که در معرض سرقت باشند می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد کند.
باتوجه به‌این‌که تهران به‌عنوان پایتخت کشور از سطح آلایندگی بالاتری برخوردار است، برای اجرایی شدن این طرح در گام نخست، کدام مناطق از تهران در اولویت قرار دارند؟
معمولا وقتی صحبت از این طرح‌ها می‌شود، همه پای منطقه 12 را به‌میان می‌کشند. اما درواقع باید منطقه‌ای انتخاب شود که چند شاخص و معیار مهم را دارا باشد. این‌که منطقه مورد نظر منطقه یک تهران باشد یا منطقه 12، نکته اصلی در این است که باید ببینیم در گام نخست، پیک‌های موتوری در کدام منطقه بیشتر حضور دارند؛ زیرا ممکن است پیک داخل شهری وجود داشته باشد که از منطقه یک به‌منطقه 22 برود. بنابراین نمی‌توان به‌یک‌باره هر 22 منطقه را به‌ایستگاه سوآپ تجهیز کرد. زیرا این کار هزینه بسیار زیادی دارد و معمولا در اجرای هر طرح تحقیقاتی ابتدا یک طرح به‌صورت پایلوت اجرا می‌شود.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با همکاری گروه مپنا و جمعی از شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای طراحی، ساخت و استقرار ایستگاه سوآپ باتری موتورسیکلت‌های برقی فعالیت کرده و طرح‌های نوینی را ارائه داده است.
هدف این طرح بزرگ در گام نخست کدام شهرهای ایران خواهد بود؟
همان‌طور که اشاره کردم، هدف ما کلانشهرهای ایران است. در شهرهایی مانند تهران، اصفهان و مشهد (خراسان رضوی) با توجه به‌تراکم جمعیت و جابه‌جایی کالا و بار زیادی که وجود دارد، بهتر است این طرح در گام نخست در این شهرها اجرایی شود. زیرا هدف از اجرای این طرح عبارت است از کاهش آلایندگی‌ها و درنهایت کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت، استفاده از فناوری به‌روز برای پیک‌های درون‌شهری و توسعه فناوری برقی‌سازی.
به گزارش «اخبار خودرو»،استفاده از انرژی الکتریکی به‌عنوان انرژی تجدیدپذیر از سال 2010 میلادی به‌بعد بسیار مورد توجه خودروسازان و حتی موتورسیکلت‌سازان قرار گرفته است. اگرچه هر روز در صنعت‌خودرو شاهد پیشرفت و توسعه الکتریکی‌ها هستیم، اما این موضوع در صنعت موتورسیکلت نیز جایگزینی برای سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شود. بنابراین موتورسیکلت‌سازان مطرح هر یک با ارائه مدل‌های متعدد در بخش الکتریکی، سعی در ایجاد تحول در این عرصه دارند. اما برخلاف آنچه در صنعت موتورسیکلت جهانی شاهدیم، در کشورمان نه‌تنها موتورسیکلت‌سازان به‌این سمت حرکت نمی‌کنند، بلکه سعی در حفظ نمونه‌های بنزینی دارند. بر این اساس با مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد حمل‌ونقل پیشرفته علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر سید شهریار زینی به‌گفت‌وگو نشستیم که در ادامه بخش نخست آن ارائه می‌شود.
هدف از این طرح چیست؟
ساخت نمونه مناسب موتورسیکلت برقی، درواقع فناوری به‌روزی شناخته می‌شود و تولید آن در جهان هر روز رونق بیشتری به‌خود می‌گیرد. موتورسیکلت برقی با استفاده از باتری لیتیومی توانایی حرکت مناسبی دارد. زیرا باتری لیتیومی منبع انرژی خوبی برای موتورسیکلت‌های برقی است. اگرچه هر سال با رشد و توسعه فناوری قیمت باتری لیتیومی کاهش پیدا می‌یابد، اما هنوز هم قیمت این باتری‌ها سبب شده است موتورسیکلت برقی، قیمتی بیش از نمونه موتورسیکلت بنزینی در کشورمان داشته باشد. بنابراین لازم است قیمت موتورسیکلت برقی به‌گونه‌ای تنظیم شود که مصرف‌کنندگان و خریداران آن بتوانند به‌راحتی این محصول را تهیه کنند. درحال حاضر یک موتورسیکلت برقی نسبت به‌نمونه مشابه بنزینی، تقریبا دوبرابر قیمت دارد. به‌بیان ساده‌تر یک موتورسیکلت بنزینی 125 سی‌سی در بازه قیمتی بین 35 تا 40 میلیون‌تومان قرار دارد؛ اما موتورسیکلت برقی هم‌کلاس و هم‌توان آن در بازه قیمتی 50 تا 70 میلیون تومان در بازار وجود دارد. آن هم با همان مشخصات فنی که بتواند کارایی نمونه 125 سی‌سی بنزینی را داشته باشد. یعنی به‌دلیل قیمت بالایی که نمونه‌های برقی دارد، خریدار از خرید آن منصرف می‌شود و ناگزیر به‌انتخاب نمونه‌های بنزینی است. ما در نظر داریم با تعبیه ایستگاه‌های سوآپ، قیمت نهایی موتورسیکلت برقی را در بازه مناسبی قرار دهیم.