بلاتکلیفی در سن فرسودگی و هدررفت یارانه
درحال‌حاضر بحث اسقاط خودروهای فرسوده به دلایل مختلفی به‌خوبی پیش نمی‌رود. شرایط اسقاط ناوگان فرسوده شرایط استانداردی ندارد و هر بار معیار جدیدی در این خصوص مطرح می‌شود. سن وسیله‌نقلیه و اینکه تا چند سال عبور و مرور آن در جاده‌های کشور مجاز است محل اختلاف نظر بوده است. دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور با اشاره به سن ناوگان و ضرورت اسقاط پله به پله کامیون‌ها گفت: «بهتر است به جای کلی گویی ابتدا طرح مشخصی برای خروج خودروهای بالای ۵۰ سال و سپس ۴۰ سال و… ارائه شود. به مرور باید این خودروها از رده خارج و هرچه سریع‌تر خودروهای جدید جایگزین شود. بارها در مورد فواید این اقدام به لحاظ مصرف سوخت و کاهش آلایندگی و جلوگیری از هدر رفت میلیاردها تومان یارانه در این بخش صحبت شده است.»
رد پای کم‌کاری دولت در عدم مشارکت مالکان در نوسازی ناوگان
کریمی مورد دیگری که سبب اختلاف نظر در بحث ترخیص این کامیون‌ها شده است را بحث ارزش افزوده و هزینه‌های ترخیص دانست و تصریح کرد: «درحال‌حاضر بین واردکننده کامیون و خریدار اختلاف نظر جدی وجود دارد؛ ارزش افزوده، هزینه ترخیص و دریافت مبالغ بیشتر خارج از تعهدات قرارداد، از اهم این اختلاف نظرها است.» وضعیت پرچالش واردات کامیون‌های کارکرده در حالی ادامه‌دار شده است که صنعت حمل‌ونقل جاده‌ای نیاز به خودروهای به‌روزتر با قیمت پایین‌تر دارد. بالا بودن هزینه خرید این خودروها بسیاری را از این صنف فراری داده و البته هزینه را برای رانندگان قدیمی افزایش داده است. بسیاری از رانندگان که توانایی خرید این خودروها را ندارند، ترجیح می‌دهند به شغل دیگری روی بیاورند. بسیاری هم که دارای کامیون‌های قدیمی هستند، ترجیح می‌دهند با همان کامیون‌ها کار کنند و هزینه تعمیر سنگین آن را متقبل شوند، اما دست به تعویض هزینه‌بر آن نزنند. این در حالی است که دولت باید به وضعیت نوسازی ناوگان فرسوده رسیدگی کند. عرضه وام‌های ارزان و پرداخت یارانه و تشویق کامیون‌داران به به‌روزرسانی و تغییر نسل کامیون‌ها از وظایف دولت‌هاست.
بسیاری امیدوار بودند که با تغییر دولت و به منظور کمک به صنعت حمل‌ونقل و همچنین به منظور سرعت بخشیدن به بحث اسقاط کامیون‌های فرسوده و آلاینده، ترخیص این خودروها نیز تسریع شود. این در حالی است که بنا به گفته فعالان این حوزه و خریداران این خودرو شرایط مانند سال گذشته است و هیچ برنامه مشخصی برای ترخیص این خودروها و ادامه روند واردات آن دیده نمی‌شود. احمد کریمی نیز با بیان اینکه طی این مدت تغییری در وضعیت واردات این کامیون‌ها به‌وجود نیامده است، افزود: «تغییری در وضعیت ترخیص این کامیون‌ها نسبت به سال گذشته ایجاد نشده و همچنان ترخیص این ناوگان از گمرکات کشور یکی دیگر از چالش‌های نوسازی ناوگان با خودروهای کارکرده اروپایی است.»
به گزارش «اخبار خودرو»،طرح واردات کامیون‌های کارکرده به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه، یک طرح جالب و کارآمد بود. اما به دلیل مشکلات و موانعی که برای آن ایجاد شد، تبدیل به طرحی عجیب با چالش‌های فراوان شد. این طرح که برای اسقاط خودروهای فرسوده و جایگزینی آن با خودروهای کارکرده و به‌روز اروپایی و البته با قیمتی بسیار ارزان‌تر از نمونه‌های صفر اجرایی شد، به دلیل ضعف در اجرا نتوانست رضایت همه مشتریان را جلب کند. در این بین چالش‌هایی که نهادها و سازمان‌های مختلف پیش روی این طرح قرار دادند، باعث شد شرایط به خوبی پیش نرود. از بحث اسقاط این خودروها تا بحث پلاک‌گذاری و قیمت تمام‌شده همگی جزو مشکلات این طرح بودند. در همین زمینه احمد کریمی، دبیر کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای خودرو» به چالش‌های متعدد در بحث واردات کامیون‌های سه سال کارکرده وارداتی اشاره و اظهار کرد: «مشکلات بسیاری بر سر راه واردات کامیون‌های وارداتی بوده که از میان آن‌ها؛ بحث ضرورت اسقاط پیش از تعویض پلاک تبدیل به بزرگ‌ترین چالش شده است. در این بین، شاهد طولانی‌شدن فرآیند تایید اسقاط در سامانه مدیریت حمل‌ونقل سوخت هستیم که این بحث به ارتباط بین پلیس و ستاد مدیریت حمل‌ونقل سوخت هم مرتبط است.»
احمد کریمی همچنین در ادامه در خصوص شرایط اسقاط ناوگان تصریح کرد: «اسقاط ناوگان در گذشته نیازمند کارت هوشمند و سابقه فعالیت جاده‌ای بود. این مساله درحال‌حاضر اعمال نمی‌شود و متاسفانه هم‌اکنون صرفا معاینه فنی ملاک عمل است.»
وی افزود: «این تصمیم موجب شده تعداد زیادی از ناوگان غیرفعال در حوزه برون و درون شهری به‌دنبال به دست آوردن معاینه‌فنی باشند تا مشمول طرح نوسازی قرار بگیرند. این شرایط باعث شده است در ازای شماره‌گذاری 3500دستگاه کامیون وارداتی، کمتر از 20درصد از ناوگان فرسوده از حمل‌ونقل جاده‌ای خارج شوند.» کریمی درخصوص اینکه چه پیشنهادهایی در این مورد وجود دارد، تاکید کرد: «پیشنهاد این بود که که بر اساس سن ناوگان و تعیین تعداد، کامیون‌های بیش از 50سال سن را با ارائه تسهیلاتی شامل تخفیف به عنوان مثال وام 4درصد و همچنین ایجاد محدودیت‌ها و شرایطی در اولویت اسقاط قرار بگیرند. بازهم تاکید می‌کنیم این روند برای دولت سودده هم خواهد بود و از محل کاهش مصرف سوخت و کاهش پرداخت یارانه سوخت دولت سود هم خواهد برد.»