توسعه نوآوری در بخش تولید و توسعه تولیدات مبتی بر دانش مستلزم استقرار نظام و سیستمی در زمینه « نوآوری صنعتی» است و این نظام ضمن اینکه الگوهای موثر ممالک صنعتی و پیشرفته جهان را در خود دارد، انعطافپذیری لازم را نیز برای بومیسازی و انطباق داراست. در این الگو، سیستم ملی نوآوری دارای ۳ گروه بازیگر اصلی است که عبارتند از: واحدهای صنعتی، مرکز توسعه منابع انسانی و موسسات فناوری و دانش. این عوامل برای تحقق دو هدف کلیدی فراهم کردن منابع علم و فناوری و تخصیص و بکارگیری این منابع با یکدیگر تعامل دارند.
بهطور کلی در فرآیند نوآوری در سازمانهای مختلف ۳ نکته حائز اهمیت وجود دارد که عبارتند از:
بهجرات میتوان گفت ناکامی بسیاری از مدیران حوزه صنعت کشور زاییده کمتوجهی یا بیتوجهی به نوآوری و تولید دانش بنیان بوده است. نوآوری نوعی تغییر است، اما هر تغییری نوآوری نیست. نوآوری عبارت است از بهره برداری از ایدههای جدید بهنحوی که ارزش افزوده و مزیت رقابتی ایجاد کند.در واقع نوآوری صنعتی یک موضوع اساسی در رشد اقتصاد و حرکت به سمت خودکفایی صنعتی است و در کشورهای صنعتی موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی بلندمدت میشود.
۱- توانمندی و تواناسازی که همان منابع است. ۲- فرهنگ سازمان ۳- سیستمها و ابزارهایی که در آن سازمان وجود دارد.
فرآیند تولید مبتنی بر دانش و توسعه محصول جدید برای سازمانهای مختلف تولیدی و خدماتی یک مزیت رقابتی محسوب میشود. در این میان توجه به خواستهها و نیازمندیهای مشتریان و بهبود مستمر کیفیت محصولات از اصلیترین عوامل انگیزشی برای ارائه محصول است. نوآوری در فرآیند طراحی و تولید محصول با ایدههای نوآورانه مزایای رقابتی را افزایش میدهد؛ بنابراین لازمه حمایت از کالاها و محصولات تولید داخل، حمایت از مصرفکننده و توجه و تامین رضایت مصرفکنندگان است. در واقع آنچه موجب رونق بازار تولیدات و صنایع داخلی میشود، پاسخگویی به نیازهای مشتری و احترام به حقوق مصرفکننده است. از این منظر که ارتقای کیفیت مقدمه مشتریمداری است، مهمترین عوامل توسعه تولید، ارتقای کیفیت تولید و توجه به تولید نوآورانه است که موجب توسعه بازار و پویایی کسبوکار خواهد شد. تولید برای حرکت به سمت نوآوری نیازمند «نوآوری صنعتی» است، چنانچه توسعه صنایع داخلی نقش مهمی در اشتغالزایی، رشد اقتصادی و توسعه کسبوکار در کشور دارد.
بدون تردید توجه به تولیدات نوآورانه و توسعه محصولات جدید به عنوان یکی از راهکارهای افزایش مزیت رقابتی در محیط کسب وکار امری اجتنابناپذیر است. درحالحاضر نوآوری پاشنهآشیل صنایع کشور است و بهرهگیری از نوآوری و خلاقیت برای توسعه نشان (برند)، کاهش هزینه و توسعه فرهنگ صنعتی در سازمان در راستای ارائه راه حل برای رفع مشکلات است. در شرایط رقابتی بازارهای امروز، تولیدکنندگان در جهت ایجاد مزیت رقابتی گام برمیدارند تا سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند. بدون شک تولید نوآورانه و توسعه محصولات جدید مقدمه ورود به بازارهای رقابتی داخلی و خارجی است. بیشتر شرکتهای پیشرو نیز به این امر واقف هستند که توانمندی در طراحی و عرضه محصول جدید به بازار پیش از رقبایشان، مهمترین عامل موفقیت و برتری آنها در بازار رقابتی است.
* شهرام شیرکوند ، حائـز 28 رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور