بررسی طرح خطوط پرسرنشین در شهرهای پرترافیک

به گزارش «اخبار خودرو»،شاید هنگام ترافیک یکی از پدیده‌هایی که نظر شهروندان را جلب می‌کند، خط ویژه باشد. شاید اولین سوالی هم که به ذهن می‌رسد این است که کدام خودروها می‌توانند از خط ویژه استفاده کنند و چه زمانی امکان تردد خودروهای سواری نیز از این مسیرها وجود دارد؟ در ادامه به جزییات بیشتر این موضوع می‌پردازیم.

خطوط پرسرنشین به چه معناست ؟
یکی از طرح های موفق ترافیکی در برخی شهرهای جهان، خطوط پرسرنشین یا HOV (high-occupancy vehicle lane) بوده که همان خطوط تردد ویژه‌ در بزرگراه‌هاست. در این خطوط فقط خودروهایی با سرنشین بیش‌از یک نفر می‌توانند تردد کنند. بر اساس این طرح که در استرالیا و نیوزلند موفق عمل کرده، در برزگراه‌ها و آزادراه‌ها با نشانه‌ای که معمولا به الماس شهرت دارد، خطوطی طراحی می‌شود که درمواقع ترافیک حجیم، خودروهای با بیش از یک سرنشین بتوانند از آن عبور کنند. این شیوه باعث می‌شود رانندگان ترغیب شوند با همراه کردن افراد دیگر، عملا از تعداد خودروهایی که سطح خیابان یا بزرگراه را اشغال کرده‌اند، بکاهند.
همچنین تمایل تاکسی‌ها به سوار کردن مسافران دربستی را نیز کاهش می دهد چرا که مزیت استفاده از این خطوط، حضور بیش‌از یک مسافر در خودرو است. در این خطوط فقط اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها یا ون‌های مسافربر و خودروهای غیر تک‌سرنشین می‌توانند تردد کنند. این خطوط از طریق دوبین‌های ترافیکی کنترل شده و متخلفان جریمه می‌شوند. از دیگر ویژگی‌های این طرح آن است که مدیریت ترافیک بر حسب شرایط می‌تواند مجوز حضور در این خطوط را تغییر دهد. به‌عنوان‌مثال این قابلیت وجود دارد در زمان‌هایی این طرح به جای HOV2 (به معنای مجوز حرکت خودرو با حداقل دو سرنشین) به HOV3 یا حتی HOV4 تغییر کند. این امر به منزله آن است که خودروهایی با سه یا چهار نفر اجازه حرکت در این خطوط را دارند. البته در مواقع ترافیک اندک می‌توان محدودیت حرکت در این خطوط را برداشت.

چه خودروهایی می‌توانند از خطوط ویژه عبور کنند؟
خط ویژه در شهرهای بزرگ برای سرعت بخشیدن بیشتر به سیستم حمل‌ونقل عمومی و ترغیب مردم به استفاده از این وسایل نقلیه، طراحی شده است، اما متاسفانه این روزها شاهد جولان برخی خودروها در این خطوط هستیم. استفاده افراد و خودروهای غیرمجاز از خطوط ویژه، سبب می‌شود برخی شهروندان که در ترافیک مانده‌اند، احساس تبعیض کنند و همین موضوع سبب می‌شود تمایلی برای همراهی با قانون و محدودیت‌های ترافیکی نداشته باشند و هرگاه چشم ناظر پلیس را دور دیدند، مرتکب تخلفات ترافیکی شوند. در این خصوص چندی قبل سردار حمیدی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه مجوز تردد در خط ویژه به چه افرادی تعلق می‌گیرد، گفت: «در وهله اول بگویم که این مجوز حق کسی نیست؛ حمل‌ونقل عمومی، خودروهای امدادی، خودروهای سازمان‌های مختلف که کارهای ضروری دارند، برخی رده‌های مدیریتی که در جلسات مختلف از این سازمان به آن سازمان می‌روند باید این مجوز را داشته باشند.» وی ادامه داد: «اینگونه نیست که مجوز عبور از خط ویژه به همه سازمان‌ها تخصیص داده شود ، بلکه یک دستورالعمل مشخص در این زمینه وجود دارد.» حمیدی در پاسخ به سوال دیگری مبنی‌بر اینکه آیا نمایندگان مجلس و خودروهای پلاک‌دولتی مجوزعبور از خط ویژه را دارند، گفت: «خیر؛ مگر می‌شود تمام نماینده‌های مجلس، خودروهای صداوسیما و خودروهایی که پلاک دولتی دارند از خط ویژه استفاده کنند؟ حتی به تمام خودروهایی که پلاک‌های دولتی دارند این مجوز تعلق نمی‌گیرد، چون فراوانی آنها زیاد است.» وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی‌بر اینکه آیا تمام خودروهای انتظامی و نظامی می‌توانند از خط ویژه عبور کنند، گفت: «خیر، خیلی از خودروهای پلیس هم نمی‌توانند از خط ویژه استفاده کنند، چراکه برخی خودروهایی که در اختیار پلیس است، جنبه اداری دارد و کارهایشان جنبه عملیاتی ندارد بنابراین ترددشان فوری نیست که بخواهند شرایط دریافت مجوز را داشته باشند.»

شرط تردد خودروهای پر سرنشین در خطوط ویژه چیست؟
سیدجعفر تشکری‌هاشمی با بیان اینکه طرحی در گذشته تحت‌عنوان HOV مطرح بود تا براساس آن خودروهای پرسرنشین بتوانند از خطوط ویژه تردد کنند، اظهار کرد: «این طرح قابل‌بررسی است و نیاز به مطالعات دقیق دارد. اگر در این طرح صرفا بحث عبور مطرح باشد با مشکلات کمتری مواجه هستیم.» وی ادامه داد: «در این زمینه، مساله ایمنی تردد خودروهای شخصی در خطوط ویژه و تردد عابران در این محدوده‌ها (به ویژه افرادی که قصد دارند وارد ایستگاه‌های اتوبوس تندرو شوند) اهمیت زیادی دارد. همچنین اگر تاکسی‌ها و خودروهای پرسرنشین بنا بر خواست مسافران بخواهند در نقطه‌ای خاص توقف کنند، مخاطرات زیادی را به دنبال خواهد داشت که منطقی نیست و می‌تواند منجر به ایجاد تصادفات جرحی و فوتی شود.»
تشکری‌هاشمی با تاکیدبر اینکه باتوجه به مسایل ایمنی، باید مطالعات کافی درخصوص تردد خوردوهای پرسرنشین در خطوط ویژه صورت بگیرد، یادآور شد: «اگر جمع‌بندی به جایی رسید که از ظرفیت خطوط ویژه برای خودروهای پرسرنشین در ساعات و روزهای خاص استفاده شود، باید به موازات آن طرح ایمنی نیز تهیه شود. بدون این طرح، نباید اقدامی صورت بگیرد. در صورت اجرای این طرح، به‌هیچ عنوان نباید مسافر در طول مسیر سوار یا پیاده شود؛ وجود نرده‌ها و گاردریل‌ها و تردد زیاد خودروها در معابر شهری به‌خصوص معابر بزرگراهی، کار را پرخطر خواهد کرد.»



منبع